Bất chấp những thách thức kinh tế toàn cầu, thị trường xe điện (EV) tiếp tục thiết lập kỷ lục mới về doanh số và thị phần trong năm 2024–2025. Theo Báo cáo Triển vọng Xe Điện Toàn Cầu 2025 của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), cứ 4 xe ô tô bán ra trên thế giới vào năm 2025 sẽ có 1 xe điện, với dự báo thị phần này tăng lên 40% vào năm 2030.
Bùng Nổ Doanh Số Xe Điện Trên Toàn Cầu
Năm 2024 đánh dấu cột mốc quan trọng khi 17 triệu xe điện được bán ra toàn cầu, chiếm hơn 20% tổng thị phần ô tô mới. Trong quý đầu năm 2025, doanh số tiếp tục tăng 35% so với cùng kỳ, khẳng định xu hướng chuyển dịch không ngừng của ngành công nghiệp ô tô. IEA nhận định, sự tăng trưởng này phản ánh những tiến bộ vượt bậc về công nghệ pin, chính sách hỗ trợ của chính phủ và cạnh tranh khốc liệt giữa các nhà sản xuất.
Trung Quốc: Động Lực Chính Của Thị Trường
Trung Quốc tiếp tục dẫn đầu với hơn 11 triệu xe điện bán ra trong năm 2024, chiếm 65% tổng doanh số toàn cầu. Đáng chú ý, 2/3 số xe điện tại đây có giá thấp hơn xe xăng/dầu tương đương mà không cần trợ cấp chính phủ. Quốc gia này cũng xuất khẩu 1,25 triệu xe điện sang các thị trường mới nổi, thúc đẩy khả năng tiếp cận tại khu vực châu Á và Mỹ Latinh.
Mỹ Và Châu Âu: Tăng Trưởng Không Đồng Đều
Tại Mỹ, doanh số xe điện tăng 10% trong năm 2024, đạt 1,8 triệu chiếc và chiếm 10% thị phần. Tuy nhiên, giá xe điện trung bình vẫn cao hơn 30% so với xe truyền thống, dù chi phí vận hành thấp hơn đáng kể. Trong khi đó, châu Âu chứng kiến sự trì trệ khi doanh số giảm 3%, nguyên nhân chính đến từ việc cắt giảm trợ cấp tại Đức và các quốc gia lớn.
Sự Trỗi Dậy Của Các Thị Trường Mới Nổi
Các nền kinh tế như Thái Lan, Brazil và Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng 60% về doanh số xe điện trong năm 2024. Sự gia tăng này đến từ làn sóng xe điện giá rẻ nhập khẩu từ Trung Quốc, giúp giá bán tại một số quốc gia đạt mức ngang bằng với xe xăng/dầu. Tại Thái Lan, xe điện chiếm 15% thị phần nhờ chính sách ưu đãi thuế và cơ sở hạ tầng sạc được mở rộng.
Lợi Thế Chi Phí Vận Hành
Theo IEA, dù giá dầu giảm xuống 40 USD/thùng, chi phí sạc và vận hành xe điện tại nhà ở châu Âu vẫn rẻ hơn 50% so với xe xăng. Tại Trung Quốc, xe tải điện hạng nặng đã chứng minh tính cạnh tranh khi chi phí vận hành thấp hơn xe diesel, bù đắp cho mức giá mua ban đầu cao hơn.
Xe Tải Điện: Phân Khúc Tăng Trưởng Thần Tốc
Doanh số xe tải điện toàn cầu tăng 80% trong năm 2024, đạt gần 2% thị phần, với Trung Quốc đóng góp 70% tổng số lượng. Volvo Trucks dẫn đầu thị trường châu Âu và Bắc Mỹ, chiếm 47% và 40% thị phần tương ứng. Công ty này đã bán gần 2.000 xe tải điện tại châu Âu và dự kiến ra mắt mẫu xe tầm hoạt động 600 km vào cuối năm 2025.
Triển Vọng Đến Năm 2030
Với tốc độ hiện tại, IEA dự báo xe điện sẽ chiếm 40% thị phần toàn cầu vào năm 2030. Yếu tố then chốt bao gồm:
- Giá pin giảm: Giá pin lithium-ion giảm 20% từ năm 2023, thúc đẩy khả năng tiếp cận.
- Chính sách hỗ trợ: Các quy định khí thải nghiêm ngặt tại EU và Mỹ buộc các hãng xe chuyển đổi.
- Cơ sở hạ tầng: Số lượng trạm sạc công cộng toàn cầu tăng 40% trong năm 2024, đạt 15 triệu điểm.
Dù vậy, thách thức về cơ sở hạ tầng và nguồn cung nguyên liệu pin vẫn tồn tại, đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra công bằng và bền vững.
Kết Luận: Xe Điện Định Hình Lại Ngành Công Nghiệp Ô Tô
Sự bùng nổ của xe điện không chỉ là xu hướng mà đã trở thành cuộc cách mạng toàn cầu. Với sự thống trị của Trung Quốc, sự phục hồi tiềm năng tại châu Âu và làn sóng mới tại các thị trường mới nổi, ngành công nghiệp ô tô đang chứng kiến sự thay đổi chưa từng có. Như lời ông Fatih Birol – Giám đốc Điều hành IEA: “Xe điện đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm để trở thành trụ cột của tương lai giao thông bền vững”.
